Naszym zamierzeniem jest chęć ocalenia od zapomnienia miejscowości z Kresów i jej bohaterskich mieszkańców - Dawidowa koło Lwowa. Zbieramy informacje o tej miejscowości i jej mieszkańcach od wieków tam zamieszkałych. Ludziach, którzy bronili tę ziemię przed tatarami, kozakami, Rosjanami i Niemcami i za nią ginęli. Bronili polskości pod zaborami. Uprawiali ją przez stulecia, a potem nagle w 1946 r. zostali z niej wypędzeni z ziemi i domostw w których mieszkali ich ojcowie. Strona uzupełniana jest na bieżąco z chwilą uzyskania nowych informacji. Wszystkich zainteresowanych prosimy o informacje dotyczące Dawidowa i ich mieszkańców. I zapraszamy do współtworzenia strony. Kontakt: dariussds@wp.pl

niedziela, 12 listopada 2017

Ksiądz od pługa - postać ks. Antoniego Klimy, proboszcza z Dawidowa

Ks. Antoni Klima urodził się w 1807 roku, święcenia kapłańskie przyjął w 1832 roku. Przed pracą w Dawidowie był w 1833 roku wikarym w Manasterzyskach. 
Był najpierw kuratorem, a następnie proboszczem parafii w Dawidowie pomiędzy październikiem 1836 roku a październikiem 1848 roku. Od 1837 roku schematyzmy archidiecezji lwowskiej wymieniają go jako proboszcza Dawidowa.

Był kapłanem archidiecezji lwowskiej, a zarazem zapalonym rolnikiem, społecznikiem, edukatorem, popularyzatorem w zakresie hodowli i rolnictwa. Głęboko zainteresowany rolnictwem i nowościami agrotechnicznymi, stał się jednym z pionierów unowocześnienia rolnictwa galicyjskiego. “Zamiłowany i dość światły gospodarz” - tak go wspominał Leon książe Sapieha, pionier pracy organicznej w Galicji.Zatem działalność ks. Klimy daleko wykraczała poza zwykłe obowiązki duszpasterskie. W październiku 1848 roku opuścił Dawidów, aby poświęcić się swej pasji: pracy związanej z kształceniem agronomów w Łopusznej i od tego momentu bardziej zajmuje się rolnictwem niż duszpasterstwem. Ks. Klima figuruje w Schematyzmach galicyjskich w latach od 1847, jeszcze jako proboszcz dawidowski, do 1854 jako nauczyciel rolnictwa. W 1853 roku jest dyrektorem-ekonomem w Wybranówce.

Był aktywnym członkiem C.K. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego (dalej GTG), polskiego stowarzyszenia gospodarczego, założonego przez polskich ziemian w 1845 roku we Lwowie i działającego na terenie Galicji Wschodniej. Zadaniem Towarzystwa było krzewienie oświaty rolniczej, było ono organizatorem i sponsorem pierwszej szkoły rolniczej w Galicji, którą poprowadził właśnie ks. Antoni Klima w Łopusznej w 1848/49 roku.
Ks. Antoni Klima zostaje wybrany na czynnego członka już podczas pierwszych obrad towarzystwa w 3 lipca 1845 roku. Przedstawił go Ludwik Jabłonowski. Ks. Klima nie został przyjęty z otwartymi rękami do tego gremium, czyli jednogłośnie jak większość członków, bowiem otrzymał piętnaście głosów za; sześć przeciw. Wobec zaangażowania się w pracę towarzystwa zostanie wybrany do komitetu GTG (1849-1851) i będzie tam pracował do końca 1851 roku. W odwołaniu z funkcji w komitecie nawiązano do oddalonego zamieszkania od Lwowa, być może na te decyzje wpływ miało niepowodzenie przedsięwzięcia szkoły w Łopusznej.
Był także zastępcą w komitecie wydziału chowu bydła, referentem chowu bydła, został wybrany do komisji rewizji statutów GTG .
Aktywnie uczestniczył w posiedzeniach zgromadzenia GTG. Rekomendował i przedstawiał nowych członków do GTG: Tadeusz Chochlik Wasilewski z Juskowic; ks. Kan. Łukasza Baranieckiego, deputata wydziału stanowego; Edmunda hr. Krasickiego z Liska; Józefa Jakubowicza z Żohatyna; ks. Eustachego Merunowicza, prob. grek. w Tołszczowie i innych.
Podczas wystaw rolniczych we Lwowie był wybierany jako sędzia (np. 1850; 1851). Był sędzią bydła rogatego oraz owiec. Działał w komisjach bydła rogatego i owiec, wygłaszał referaty i wypowiadał się jako ekspert (mówiono o nim “wielki znawca”, “autorytet”) na temat chowu zwierząt, szczególnie bydła i owiec. Jeden z referatów na temat “Rzecz o podniesieniu cła dla chowu bydła rogatego w Galicji – zdanie ks. Klimy” powstał w Dawidowie 30 sierpnia 1846 roku i opublikowany w 7 tomie Rozprawy GTG, 1849, s. 149-154.
Angażował się w przybliżanie wiedzy agrarnej chłopom galicyjskim. Wydał wraz ze Sewerynem Smarzewskim zwięzłe dziełko o charakterze popularnym o chowie bydła rogatego o nakładzie 12 000 egzemplarzy.
Był cenionym hodowcą, jego zwierzęta uznawano jako cenne podczas wystaw (buhaj rasy Szwyc-Rygi, krowy) były kupowane przez Towarzystwo Gospodarcze; przekazywane jako nagrody w loterii (np. 5 lipca 1850 krowę Klimy wygrał Stanisław Bochdan).

Proponował innowacyjne rozwiązania w zakresie maszyn rolniczych (szczególnie pługa, np. w 1849 r. zaproponował formy żelazne od pługa szkockiego dostosować do miejscowego drzewa. Komitet Towarzystwa nakazał wykonać odlewy w Fabryce w Cisnej). Na wystawach rolniczych wystawiano jego innowacyjne narzędzia rolnicze. We Lwowie w lipcu 1851 roku próbowano “pług ks. Klimy”, rodzaj odmiany pługu czeskiego tzw. ruchadła.

W majątku wydzierżawionym od hr. Alfreda Potockiego w Łopusznej (obwód brzeżański) przy wsparciu finansowym GTG i Leona księcia Sapiehy utworzono szkołę rolniczą we wzorcowym gospodarstwie, której kierownictwa podjął się ks. Antoni Klima. Kosztorys i plany wzorcowego zakładu gospodarskiego szkolącego rolników już wcześniej przygotowywał dla GTG ks. Klima (na czwarte ogólne zgromadzenie GTG 29 stycznia 1847). Odszedł z parafii w Dawidowie, aby poświęcić się tej pracy jako dyrektor wzorcowego gospodarstwa i wykładowca. Początkowo gospodarstwo i szkoła miały ruszyć 1.10.1848 r. Szkoła rozpoczęła działalność 5.11.1848 roku i liczyła 10 uczniów. Ksiądz Klima wydzierżawił majątek (przy wsparciu materialnym GTG i Sapiehy), wykładał agronomię i praktycznie kształcił. W pierwszej fazie w szkole nauczycielem był Kasper Stokłosiński, finansowany przez GTG. Niektórzy wykładowcy szkoły rolniczej z instytutu technicznego we Lwowie wykładali po niemiecku, co nie przynosiło korzyści, bowiem nie wszyscy słuchacze znali biegle ten język. Szkoła miała charakter prywatny, należała do ks. Klimy, mimo wsparcia finansowego ze strony GTG, a po roku istnienia upadła ze względu na trudności finansowe (1849). Ks. Klima nie był w stanie samodzielnie utrzymać całego przedsięwzięcia. Na bazie tych pierwszych doświadczeń i wniosków z niepowodzeń powstała kilka później w 1856 roku szkoła rolnicza, a następnie słynna Akademia Rolnicza w Dublanach.
Po tym niepowodzeniu szkoły pozostaje jeszcze ks. Klima w Łopusznej jako dzierżawca i członek komitetu GTG. W październiku 1850 roku jako dzierżawca dóbr hr. Potockiego ofiaruje 5 r. na pogorzelców Krakowa. 1 lipca 1851 roku hr. Potocki umowę dzierżawy wypowiedział ze względu na trudności finansowe projektu “zakład naukowy gospodarski” w Łopusznej.
W 1853 r. ks. Klima przedstawia się jako dzierżawca dóbr ziemskich. W 1852-4 jako dzierżawca Tarnowiec (Tarnowce?)
17 czerwca 1854 prawdopodobnie brał udział po raz ostatni w obradach GTG.
Zmarł pod koniec 1854 roku “jako powszechnie znany z około gospodarstwa wiejskiego”

Ks. Klima pracował duszpastersko 12 lat w Dawidowie. Prawdopodobnie dzielił się z naszymi pradziadkami swoją pasją do rolnictwa, wymieniał opiniami, pomysłami czy myślą innowacyjną w tym zakresie. 

Autor: dr Dariusz Zielonka

1Schmeatyzm 1833, s. 69.
2Schematyzm 1837, s. 23; Schematyzm 1839, s. 22; Schematyzm 1841, s. 23; Schematyzm 1848, s. 28.
3L. Sapieha, Wspomnienia od 1803 do 1863, 198.
4Provinzial 1847, s. 310; 1848, s. 587
5Schematyzm 1853, s. 81.
6Gazeta lwowska 1846, nr 16 (7 luty)
7Rozprawy c.k. GTG, t. 1, 1846, s. 19; 26
8Rozprawy, t. 1, 1846, s. 86; t. 4, 1848, s. 176
9Rozprawy, t. 6, 1849, s. 19; Provinzial 1849, s. 546; Provinzial Handbuch der Koenigreiche Galizien und Lodomerien: 1851, s. 627; 636,
10Rozprawy, t. 12, 1852, s. 13; Provinzial 1852, s. 608 – wynika, że jeszcze jakiś czas w 1852.
11Rozprawy, t. 5, 1848, s. 40
12Rozporawy, t. 6, 1849, s. 17-19; t. 7, 1849, s. 55n
13Rozprawy, t. 1, s. 33
14Rozprawy, t. 2, s. 22
15Rozprawy, t. 3, s. 27.
16Rozprawy, t. 5, s. 34
17Rozprawy, t. 6, 1849, s. 25
18Rozprawy, t. 10, 1851, s. 42; Rozprawy, t. 11, 1851, s. 54;
19Gazeta Lwowska, r. 40, nr 148 (30 czerwca 1851); Czas, nr 151 (4.07.1851); GL r. 41, nr 147 (30 czerwca 1852); Rozprawy, t. 9, 1851, s. 73; Rozprawy, t. 11, 1851, s. 32, 81, 83; Rozprawy, t. 15, 1854, s. 35, 139-140; Rozprawy, t. 17, 1855; Pamiętnik Gospodarski, r. 2, nr 28 (13.07.1850)
20Rozprawy, t. 13, 1853, s. 58, 860.
21Rozprawy, t, 23 (1858), s. 44; GL r. 43, nr 161 (18.07.1853)
22Rozprawy, t. 1, s. 79; t. 5. 1848, s. 73-83; t. 7, 1849, s. 41, 149n, 164; t. 8, 1850, s. 87, 88, 141n; Rozprawy, t. 11, 1851, s. 31; Rozprawy, t. 13, 1853, s. 58, 80; Rozprawy, t. 15, 1854, s. 91; Czas, nr 163 (20 lipca)
23Rozprawy, t. 6, 1849, s. 38-39.
24Rozprawy, t. 14, 1853, s. 7
25Gazeta Lwowska, r. 39 nr 154 (8 lipiec 1850); Rozprawy, t. 9, 1851, s. 69, 71, 72;Pamiętnik Gospodarski, r. 2, nr 27 (6.07.1850); Pamiętnik Gospodarski, r. 2, nr 28 (13.07.1850)
26Rozprawy,1849, t. 6; t, 8, 1850, s. 17
27Gazeta Lwowska, r. 39 nr 56 (8 marca 1850); Rozprawy, t. 7, 1849, s. 14
28Pamiętnik Gospodarski, r. 2, nr 28 (13.07.1850)
29Gazeta Lwowska, r. 40, nr 154 (7 lipca 1851); Czas, nr 157 (11.07.1851); Rozprawy, t. 9, 1851, s. 77-8
30Rozprawy, t. 7, 1849, s. 28-29, 44-45, t. 8, 1850, s. 33; Rozprawy, t. 10, 1851, s. 28
31Rozprawy, t. 6, 1849, s. 10; 186; t.7, 1849, s. 5-6; 16; Provinzial 1849, s. 538.
32Gazeta lwowska 1847, nr 47 (22 kwietnia); Rozprawy, t. 2, 1847, s. 3; Plan zakładu przedstawił ks. Klima w Raporcie, t. 5, 1848, s. 179.
33Raport ks. Klimy do GTG z 28.02.1849 r. , t.7, 1849, s. 66-67; t. 8, 1850, s. 149nn; Rozprawy, t. 12, 1852, s. 48n
34Rozprawy, 1850, t. 8, s. 49n; Rozprawy, t. 18, 1855, s. 35-36
35Biblioteka Warszawska 1888, t. II, rocznica wyższej szkoły w Dublanach, s. 298; L. Sapieha, Wspomnienia od 1803 do 1863, 198.
36Rozprawy, t. 9, 1851, s. 172, 181; Pamiętnik Gospodarski, r. 2, nr 24 (15.06.1850)
37GL r. 39, nr 236 (12.10.1850)
38Rozprawy, t. 10, 1851, s. 15
39Rozprawy, t. 14, 1853, s. 207
40Provinzial 1852, s. 608; 53, s. 621; 1854, s. 637.
41Rozprawy, t. 17, 1855, s. 21

42Rozprawy, t. 18, 1855, s. 9

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz