Wielkanoc pod Dawidowem w 1919 roku

Walki o charakterze oblężenia, w bezpośrednim sąsiedztwie Lwowa, w czasie wojny polsko-ukraińskiej trwają do 18 kwietnia 1918 roku, czyli do wielkiej soboty. W dniu 19 kwietnia 1 pułk strzelców lwowskich, w którym służyło wielu żołnierzy z Dawidowa, wraz z innymi oddziałami z Lwowa, przystępują do natarcia na pozycje ukraińskie. Celem natarcia jest odrzucenie nieprzyjaciela od Lwowa na taka odległość, aby artyleria ukraińska nie mogła ostrzeliwać miasta podczas świąt Wielkanocnych. 1 pułk strzelców lwowskich odrzuca wroga po ciężkiej walce pod Zubrzą na linię Dawidów – Krotoszyn, zdobywając przy tym jedno działo, 10 karabinów maszynowych, bardzo dużo amunicji i sprzętu artyleryjskiego oraz biorąc do niewoli około 300 żołnierzy ukraińskich i 7 oficerów. W natarciu szczególnie wyróżnia się sierżant Smyczyński i podporucznik Janusz Górecki, a dowódca pułku oraz cały szereg oficerów i szeregowych otrzymują od dowódcy brygady pochwałę. Pułk po tej bitwie zostaje zluzowany, przechodzi do odwodu do Lwowa, a po kilkudniowym odpoczynku przeprowadza natarcie w kierunku północno-wschodnim w dniach 29-30 kwietnia. Co czuli w te święta wielkanocne dawidowscy żołnierze z 1 pułku strzelców lwowskich, kiedy w oddali widzieli swojskie dawidowskie pola? Pewnie w sercu chcieli być na rezurekcji w dawidowskim kościele, a potem w całą rodziną zasiąść do śniadania wielkanocnego? Serca ich pewnie krwawiły, że to tak blisko, a jednak ich najbliżsi jeszcze w niewoli… Jeszcze miesiąc.

Wyjazd do Lwowa i Dawidowa

Pojawiały się pytania o wyjazd do Dawidowa i Lwowa. Poniżej zamieszczam informacje takiego wyjazdu w lipcu br.

PROGRAM WYJAZDU TURYSTYCZNO – HISTORYCZNEGO NA ZIEMIĘ LWOWSKĄ

GRUPY SAMORZĄDOWCÓW I ANIMATORÓW KULTURY

Z ZIEMI LEGNICKIEJ I WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

W DNIACH OD 19 DO 26 LIPCA 2016 R

Organizator wyjazdu: Stowarzyszenie Kulturalne "Krajobrazy" w Legnicy, ul. Zielona 5/6,
tel. 76 8623832
Janina Mazur tel: 76 8575271, kom: 607 738 447 – kierownik wycieczki
dr Tadeusz Samborski – konsultacja naukowo-turystyczna

I DZIEŃ
19 lipca 2016r. (wtorek)

godz. 21.00 – wyjazd z Legnicy, ul. Zielona 5/6.

II DZIEŃ
20 lipca 2016r. (środa)

godz. 5.30 – wyjazd z Warszawy spod Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód, ul. Marszałkowska 115, w kierunku przejścia granicznego w Hrebennem.

około godz. 17.00 – przyjazd do Żółkwi – obiad u Sióstr Dominikanek.

Zwiedzanie Zabytków Żółkwi: Kolegiaty św. Wawrzyńca, krypty polskich hetmanów – Stanisława i Jana Żółkiewskich, Rynku Staromiejskiego i innych.

około godziny 20.00 - przyjazd do Lwowa – zakwaterowanie w tamtejszych rodzinach i Hotelu Lwów

III DZIEŃ
21 lipca 2016r. (czwartek)

Wyjazd do miejscowości: Zadwórze ("Polskie Termopile"), Podhorce (zespół zamkowy), Przemyślany (odzyskany polski kościół), Złoczów (Zamek Sobieskich) i Uniów (Grecko-Katolicka Ławra).

IV DZIEŃ
22 lipca 2016r. (piątek)

Wyjazd do miejscowości: Nowy Rozdół. Spotkanie z młodzieżą i Polakami w Polskiej Szkole im. Karoliny Lanckorońskiej. Zwiedzanie Pałacu, starego młyna i innych zabytków.
W godzinach popołudniowych powrót przez Sokolniki do Lwowa – wieczorne zwiedzanie miasta.

V DZIEŃ
23 lipca 2016r. (sobota)
Zwiedzanie zabytków Lwowa: Rynek Starego Miasta, Archikatedra Rzymsko-Katolicka (Łacińska), Katedra Ormiańska, Kaplica Boimów, Kościół Ojców Bernardynów, Pomin Adama Mickiewicza, Renesansowy Dziedziniec Czarnej Kamienicy, Ulica Akademicka i inne.

UWAGA: Grupa dawidowsko-gańczarska – wyjazd autokarem do Dawidowa, Starego Sioła i Gańczar.

Wspólna modlitwa na cmentarzu dawidowsko-gańczarskim. Odsłonięcie i poświęcenie tablicy upamiętniającej żołnierzy XVI Pułku Piechoty z Tarnowa.

Powrót według potrzeb.

VI DZIEŃ
24 lipca 2016r. (niedziela)

godz. 9.30 – zakupy na kiermaszu sztuki i staroci

godz. 13.00 - udział w nabożeństwie w Archikatedrze Rzymsko-Katolickiej we Lwowie.

godz. 15.00 – przejazd autokarem po Lwowie: Dworzec PKP, Kościół św. Elżbiety, sobór grecko-katolicki św Jura, Wysocki Zamek – Kopiec Unii Lubelskiej.

godz. 18.00 - wieczorek towarzyski

VII DZIEŃ
25 lipca 2016r. (poniedziałek)

godz. 9.00 – zwiedzanie Cmentarza Łyczakowskiego oraz Cmentarza Obrońców Lwowa (Orląt Lwowskich).

godz. 14.00 - obiad w rodzinach ( dla uczestników wycieczki zakwaterowanych w rodzinach)

godz. 16.00 – wyjazd do kraju

około godz. 24.00 – przyjazd do Warszawy

VIII DZIEŃ
26 lipca 2016r. (wtorek)

godz. 8.00 – 9.00 – przyjazd do Legnicy, ul. Zielona 5/6

Koszt wycieczki wynosi: 820 zł

W ramach opłaty zapewnione będa przejazdy autokarowe, wyżywienie (śniadania dla wszystkich i obiadokolacje, tylko dla osób zakwaterowanych w rodzinach), dodatkowe 3 obiady podczas dłuższych wyjazdów, ubezpieczenie całej grupy, przewodnicy podczas zwiedzania oraz niektóre bilety wstępu, oprawa muzyczna podczas podróży i całego pobytu (akordeonista i trębacz).

Mile widziane są upominki dla zaprzyjaźnionych rodzin, zgromadzeń zakonnych oraz parafii (wg. uznania i mozliwości).

Serdecznie zapraszamy i życzymy bezpiecznej podróży oraz wielu niezapomnianych wrażeń.

Lista żołnierzy oddziału polskiego z Dawidowa w czasie wojny polsko-ukraińskiej

W Dawidowie w czasie wojny polsko-ukraińskiej powstał samorzutnie zorganizowany oddział polski pod komendą por. Józefa Stryjkowskiego. Oddział istniał od 16 listopada 1918 roku. Por. Zbigniew Orzechowski, komendant P.P.3, gdy przybył 21 listopada do Dawidowa zastał ten oddział. Dawidowski oddział współdziałał z pociągiem pancernym nr 3 do 27 listopada 1918 roku. 24 listopada brał udział w ataku na Stare Sioło. Żołnierze dawidowskiej placówki przebili się do Lwowa, zostali przeważnie wcieleni do 1 pułku strzelców lwowskich. Nazwę placówki i jej skład osobowy ustalił komendant obrony Lwowa płk. Czesław Mączyński, dopiero 14 listopada 1934 roku na wniosek urzędującej we Lwowie Kapituły Krzyża Obrony Lwowa.

Żołnierze oddziału polskiego placówka Dawidów

1.     por. Stryjkowski Józef, ur. 4.02.1894, Korolówka pow. Borszczów, komendant placówki, zm. 23.01.1923 Korolówka.

2.     St. wachm. Stryjkowski Jan, ur. 25.02.1882, Korolówka pow. Borszczów, zastępca komendanta, odc. I i placówka Dawidów, od 1-22.XI.18

3.     Baran Izydor, 4.04.1895, Dawidów;

4.     Szer. Barowicz Wojciech, 7.04.1902, Dawidów;

5.     Szer. Blicharski Jan, 24.06.1885, Dawidów;

6.     Sierż. Blicharski Tomasz, 26.03.1888, Dawidów;

7.     Szer. Chirowski Franciszek, 10.03.1898;

8.     Szer. Demidów Walenty, 6.07.1901, Dawidów;

9.     Szer. Drużyński Antoni, 2.01.1902, Dawidów;

10. Szer. Duda August, 6.10.1902, Dawidów;

11. Szer. Duda Franciszek, 16.11.1901, Dawidów;

12.  Plut. Duda Jan, 17.09.1894, Dawidów;

13. Szer. Duda Kazimierz, 7.02.1901, Dawidów;

14. Szer. Godyń Adam, 20.12.1900, Dawidów; od 20.11.

15. Szer. Grab Bronisław, 3.11.1900, Dawidów;

16. Sierż. Grab Kazimierz, 4.03.1889, Dawidów; od 15.11

17. Szer. Grab Walerian, 6.05.1902, Dawidów;

18. Sekc. Grodecki Błażej, 17.01.1898, Dawidów;

19. Szer. Gródecki Kazimierz, 3.03.1901, Dawidów;

20. Sekc. Grząska Józef, 12.05.1898, Dawidów;

21. Szer. Jaremko Bronisław, 8.11.1901, Dawidów;

22. Plut. Jaremko Piotr, 15.08.1897, Dawidów;

23. Szer. Jarosiewicz Wacław, 13.09.1901, Dawidów;

24. Szer. Jarosz Stanisław, 10.05.1898, Dawidów;

25. Szer. Korzeniowski Franciszek Józef, 11.01.1902, Dawidów;

26. Szer. Kotiuszko Kazimierz, 2.03.1900, Dawidów;

27. Sekc. Kurkowski Stanisław, 19.11.1896, Dawidów;

28. Szer. Mecha Bronisław, 1.07.1898 Lwów, od 18.11

29. Szer. Młynarycz Franciszek, 24.06.1903

30. Sekc. Najda Józef, 27.09.1897, Dawidów;

31. Szer. Najda Józef, 17.10.1899, Dawidów;

32. Szer. Najda Piotr, 21.02.1902, Dawidów;

33. Szer. Onyśko Piotr, 6.01.1896, mur., Dawidów;

34. Szer. Onyśko Stanisław, 8.05.1898, Dawidów;

35. Sekc. Palica Wojciech, 29.10.1898, robot., Dawidów;

36. Szer. Prokop Michał, 26.10.1895, Dawidów;

37. Ks. Sadowski Stanisław, 8.10.1886, Brody, kapelan

38. Sekc. Szeremeta Michał, 7.10.1893, Dawidów;

39. Plut. Szeremeta Stanisław, 21.03.1891, Dawidów;

40. Szer. Śliwak Jan, 2.05.1900, Dawidów;

41. Szer. Śliwka Paweł, 29.03.1900, Dawidów, robot.

42. Szer. Tabisz Wilhelm, 24.04.1902;

43. Szer. Urbański Józef, 18.02.1902, Borynicze;

44. Sekc. Zdęba Antoni, 17.01.1895, Dawidów, robot.

45. Szer. Zdęba Karol, 8.07.1897, Dawidów;

46. Szer. Zielonka Ludwik, 7.04.1903, Dawidów;

47. Szer. Zielonka Władysław, 17.08.1897, Dawidów.

Nekrolog ppor. Lecha Gluzińskiego

Nekrolog ppor. Lecha Gluzińskiego, zamordowanego przez Ukrańców w Dawidowie, Gazeta Lwowska z 24.06.1919

Majowe "Powstanie" w Dawidowie w 1919 roku

Straż polska, 24.05.1919, nr. 134.

Rozstrzelanie w Dawidowie

Goniec częstochowski, 23 maja 1919 roku, nr 108.

Polegli w wojnie polsko-ukraińskiej 1918-1919 r.

Po I wojnie światowej przegranej przez Austro-Węgry wybuchła wojna polsko-ukraińska. Nowopowstała Zachodnioukraińska Republika Ludowa pragnęła zająć i włączyć w terytorium swego państwa ziemie lwowską. Walki rozpoczęły się 1 listopada 1918 roku zaskakującym zajęciem Lwowa przez siły ukraińskie. Bitwa o Lwów, zwana obroną Lwowa, była jedną z najważniejszych bitew tej wojny.

Po wyparciu sił ukraińskich z miasta rozpoczęło się kilku miesięczne jego oblężenie. Dawidów, podobnie jak wiele lwowskich wiosek, dostał się w ręce ukraińskie i był okupowany. Wielu mieszkańców Dawidowa włączyło się w walkę o polski Lwów. Po tej wojnie w samym Dawidowie znajdowało się 13 mogił Polaków, poległych w walce lub zamordowanych przez Ukraińców. W najbliższych, sąsiednich miejscowościach mogił poległych Polaków było mniej: 2 w Czyszkach, 1 w Kopiatynie, 1 w Krotoszynie, 3 w Sichowie, 2 w Starym Siole czy 2 w Zubrzy.

27 listopada 1918 roku o godzinie 17.00 wkroczył do Dawidowa oddział ukraiński, w sile 1 kompanii z karabinami maszynowymi, pod dowództwem porucznika byłej armii austriackiej. Żołdacy rozpoczęli podpalanie i rabunek wsi. Zniszczone i spalone zostały 31 domostwa. Zabito również kilku mieszkańców Dawidowa:

-       Karola Kukowskiego, lat 16;

-       Wiktora Godyna, lat 14;

-       Szczepana Dudę, lat 20

-       oraz Jana N, gospodarza gruntowego.

Zarządcę folwarku dawidowskiego Henryka Kintzego i jego żonę Ukraińcy zranili karabinami maszynowymi.

Pośród poległych żołnierzy w obronie polskości ziemi lwowskiej byli mieszkańcy Dawidowa:

Marcin Kobylecki, lat 18, strzelec 2 pułku piechoty strzelców lwowskich, 10 kompania, poległ w Srokach 11 stycznia 1918 roku.

Józef Łambucki, mieszkaniec Dawidowa, został zamordowany przez ukraiński patrol, który znalazł u niego pokwitowanie na przywiezione do Lwowa produkty apriowizacyjne. Pochowany w Dawidowie.
Powstał również polski oddział składający się głównie z mieszkańców Dawidowa, walczący z Ukraińcami. Ale o tym będzie osobny post.

29 grudnia 1918 roku 9 młodych polskich żołnierzy, którzy w Persenkówce dzień wcześniej po zaciętej walce dostali się do ukraińskiej niewoli, zostało zamordowanych w Dawidowie. Pędzeni przez całą noc, odarci z ubrań, okrutnie katowani i bestialsko zamordowani na skraju lasu, co wykazała sekcja zwłok, pochowani zostali w jednym zbiorowym grobie. Wśród nich znaleźli się m. in.:

- Jerzy Henryk Leliwa Adamowicz, ur. 30 marca 1901 roku, uczeń szóstej klasy IX gimnazjum. Walczył jako jeden z pierwszych w obronie Lwowa.

- Adam Cap (Capp), 14 lat, uczeń IV klasy realnej, zamordowany uderzeniami kolby karabinowej, jak stwierdziła ekshumacja;

- ppor. Lech Gluziński, 24 lata, adiutant szefa sanitarnego, komendy głównej na ul. Grunwaldzkiej, poszedł na ochotnika na zagrożoną placówkę. Komendant punktu opatrunkowego na Persenkówce, wzięty do niewoli przy opatrywaniu rannych.

- Jan Kłosowski, ur. 1884, handlowiec.

- Walerjan Jan Franciszek de Manowarda, lat 15, uczeń V klasy gimnazjum, w pierwszych dniach listopada wstąpił w szeregi obrońców Lwowa, zyskał uznanie za gorliwe pełnienie służby, w ostatnich dniach grudnia na Persenkówce.

- Julian Mładejowski, 17 lat, szeregowy 39 pułku piechoty, 5 kompania z Lewandówki, zamordowany 28 grudnia w Dawidowie i tam pochowany.

- Jan Moch, szeregowy 39 pułku piechoty, 5 kompania z Lewandówki, zamordowany 28 grudnia w Dawidowie i tam pochowany.

- Adam Karol Nestorowski, ur. 20 kwietnia 1901 r. we Lwowie, uczeń szóstej klasy II szkoły realnej. Od 1 listopada brał udział w walkach we Lwowie, na przedmieściach i niebezpiecznych patrolach poza miastem. Do walki o polski Lwów zaciągnął młodszego brata Tadeusza. W drugiej połowie grudnia, mimo otrzymanego urlopu, wyrusza z odsieczą z Techniki na Persenkówkę.  Odznaczony krzyżem obrony Lwowa.

- Franciszek Puczan, 19 lat, szeregowy 39 pułku piechoty, 5 kompania z Lewandówki, poległ między 27-30 grudnia, nie jest pewne, czy zginął w Dawidowie czy też w Persenkówce, pochowany w Lewandówce.

W czerwcu 1919 roku przeprowadzono ekshumację i zwłoki niektórych poległych żołnierzy sprowadzono do Lwowa.

28 grudnia w Persenkówce do niewoli ukraińskiej dostał się również Aleksander Kolarzowski. Urodził się w 1902 r. we Lwowie. Uczęszczał do szkoły handlowej we Lwowie. W wieku 16 lat uciekł z domu i wstąpił do legionów. Został wysłany na pół roku do szkoły artyleryjskiej we Wiedniu, a później w Dęblinie, skąd na wieść o oblężonym przez Ukraińców rodzinnym mieście pospieszył w szeregi obrońców Lwowa. W niewoli w Dawidowie straszliwie katowany jak jego koledzy, których Ukraińcy zamordowali, uratował go pewien zacny gospodarz dawidowski, dostał się do szpitala w Stanisławowie, gdzie wskutek otrzymanych ran zmarł.

Straty biorącego główny udział w bitwie pod Dawidowem III batalionu 16 pułku piechoty ziemi tarnowskiej 22 maja 1919 roku wynosiły 3 zabitych i 21 rannych żołnierzy. Wśród poległych znalazł się 22-letni żonierz z Tarnowa szer. Kazimierz Durasik, pochowany obok Leśniczówki.

---

autor: Dariusz Zielonka